FCMASTER yazılımı, “Frekans Kontrol” verilerinin toplanıp, raporlanması, ham verilerin organize edilip e-posta ile ilgili taraflara gönderilmesi amacıyla hazırlanmış özel bir programdır.
FCMASTER yazılımı, he gün, her uç için ayrı ayrı olmak üzere Frekans Kontrolü (primer, sekonder, reaktif, vs) için aşağıdaki işlemleri teker teker gerçekleştirebilmektedir.
• Veri indirme ve hazırlama (LOGGER’ın topladığı veriler),
• TEİAŞ Sayfasından Frekans İndirme,
• Frekans Entegrasyonu,
• Primer Frekans Kontrol Analizi,
• Ham Verileri CSV Formatında Hazırlama,
• PDF Raporlama,
• Uç Verileri Bütünleştirme,
• Arşivleme,
• E-Posta ile Gönderme.
• FTP ile Gönderme.
FCMASTER; sadece çalışmakta olan LOGGER yazılımı ile paralel bir şekilde kullanılabilir. Veri arşivlemekte olan bir LOGGER yazılımı yoksa, FCMASTER yazılımı da işlev görmeyecektir. Dolayısıyla, FCMASTER yazılımının 2 adet girdi dosyası bulunmaktadır:
• MAESTROfcmaster.xml
• MAESTROlogger.xml
Bu iki dosyanın program klasörü altında bulunması gerekmektedir. MAESTROlogger.xml dosyasının o anda çalışmakta olan MAESTROlogger’ın girdi dosyası ile birebir aynı olması gerekmektedir.
Yazılım ilk çalıştığında, yazılım dizininde MAESTROfcmaster.xml dosyası bulunmaması halinde, yazılım MAESTROlogger.xml dosyasını kullanarak, jenerik bir MAESTROfcmaster.xml dosyası hazırlayabilir. Kullanıcının FCMASTER ayarlarını düzelterek saklaması gerekmektedir.
FCMASTER; Uçlar, Veriler, Veri Tabanı, Ayarlar, E-Posta, FK, Bütünleştirme, Başlık sekmelerinden oluşmaktadır.
FCMASTER; Uçlar Sekmesi için Uç tanımlarını MAESTROlogger.xml dosyasından okumaktadır. Dolayısı ile FCMASTER içinde yeni uç tanımlaması yapılamaz. Ancak her uç için geçerli frekans kontrolü analiz parametreleri değiştirilebilir.
FCMASTER; Veriler Sekmesi için veri tanımlarını MAESTROlogger.xml dosyasından okumaktadır. Dolayısı ile FCMASTER içinde yeni veri tanımlaması yapılamaz. Ancak her verinin FK sekmesinde tanımlı hangi frekans kontrol verisine bağlı olduğunu belirten son tablo sütünü olan “Fr. Ko. Id” seçimi değiştirilebilir. Kullanıcının her veri için ayrı ayrı, bağlı olduğu frekans kontrol veri türünü seçmesi gerekmektedir. Bu sekme bir anlamda LOGGER yazılımında kullanılan verileri, konu spesifik olan FCMASTER yazılımında tanımlanan verilerle eşleştirmektedir. Kullanıcının bu eşleştirme işlemini her uç için gerçekleştirmesi gerekmektedir.
Kullanıcı bu sekmede ayrıca her veri için filtreleme, veri noktalarından eğri geçirme ve verileri düzeltme işlemlerini de gerçekleştirilebilir.
Geniş ve/veya Dar filtre seçenekleri seçildiğinde, verilerin trendlerinden gelen ve doğasına uygun olmayan gürültü mahiyetindeki geniş/dar pikler filtrelenecektir. Program bu pikleri uzman sistemler yardımıyla belirlemektedir.
Veri Tabanı Sekmesi, uçlar için ilk sekmede belirtilen Mode değerinin “db” yani veri tabanı olarak seçilmesi durumunda, bağlanılacak veri tabanı ile ilgili bilgileri içermektedir.
Kullanıcı E-Posta Sekmesini kullanarak, verilerin e-posta ile gönderilmesine yönelik ayarları yapabilir. Verilerin gönderileceği e-posta adresleri bu sekmede bulunan tabloya girilmelidir. FCMASTER e-posta gönderilmesine yönelik aşağıdaki yöntemlerini desteklemektedir:
• SystemNet; normal SMTP sunucusu üzerinde e-posta gönderilmesi,
• MSOutlook; sistemde yüklü ve ayarlanmış MSOutlook’u kullanılarak e-posta gönderilmesi (MSOutlook kullanmak için Microsoft Office 2007’nin yüklenmiş olması gerekmektedir),
• NETSmtp; WEB e-posta servislerini kullanarak e-posta gönderilmesi (Hotmail, Yahoo, Gmail).
NETSmtp’nin kullanılması durumunda Hotmail, Yahoo ve Gmail ayarları otomatik olarak yapılabilir. Bunun için otomatik ayarlar bölümünde kullanılacak servis seçilip (Hotmail, Yahoo ve Gmail), seç tuşuna basılmalıdır. Bu durumda sadece e-posta adresi, kullanıcı adı ve şifreyi girmek yeterli olacaktır.
FTP /P2P Sekmesinde ftp veya peer-to-peer yöntemleri kullanılarak, verilerin istenen adreslere gönderilmesine yönelik ayarlar yapılabilmektedir. Dosya aktarım iletişim kuralı, (İngilizce: File Transfer Protocol; FTP), bir veri yığınını ASCII, EBCDIC ve binary- bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır. P2P ise Peer-to-peer’in kısaltmasıdır. Peer eş, denk demektir. İki veya daha fazla istemci arasında veri paylaşmak için kullanılan bir ağ protokolüdür. FCMASTER her iki yöntemle verileri bilgisayarlar arasında transfer edebilmektedir. Verilerin gönderileceği adresler bu sekmede bulunan tabloya girilmelidir.
CSV Ayarları Sekmesinde, hazırlanacak verilerin (muhtemelen TEİAŞ için) Frekans Kontrol (FK) Veri Başlıkları bu sekmedeki tabloya girilmelidir. Kullanıcı öncelikle toplanan verilerin raporlanacağı türleri belirtmelidir. Bu amaçla sekmenin sağındaki tür tablosuna, raporların türleri ile ilgili bilgiler girilmelidir.
TEİAŞ Türü; primer, reaktif ve sekonder seçeneklerini içeren bu tür, FCMASTER’ın kendi analiz raporunu üretmesi arzu edildiğinde işaretlenmelidir. Girilen bir rapor türü istendiğinde SİL tuşu tıklanarak kaldırılabilir. SİL işlemi sırasında diğer tablolarda tanımlanmış bağlantıların kaybolacağı unutulamamalıdır. Her SİL işleminin ardından diğer tablolar teker teker kontrol edilmelidir.
Sekmenin sağ üst köşesindeki tabloya rapor türleri tanımlandıktan sonra sekmenin sol tarafında bulunan tabloya veri listesi girilmelidir. Veri girmek için tablonun altındaki EKLE tuşuna tıklanmalıdır. Girilen verilerin; Veriler sekmesindeki Fr.Ko.ID sütunu kullanılarak LOGGER’dan gelen bir veriye bağlanması halinde Bağ sütunu FCMASTER tarafından otomatikman işaretlenecektir. Bağ sütunu işaretli değilse, o satırda tanımlanan veri LOGGER’dan gelen hiçbir veriye bağlanmamış (eşleştirilmemiş) anlamına gelmektedir.
Diğer yandan, logger verisine bağlanan her verinin, Primer Frekans Kontrol Analizinde hangi anlama geldiğinin “Veri Türü” kolonunda seçilmesi gerekmektedir. Örneğin FREKANS verisine logger ve fcmaster ham data tablolarında farklı isimler (FRE gibi kısaltmalar, FREKANS_HZ gibi uzun tanımlar, vs.) verilebilir. Bu verinin FCMASTER analizlerinde FREKANS olarak işlem görebilmesi için gerekli tanımlamanın “Veri Türü” kolonunda gerçekleştirilmesi gerekmektedir. “Veri Türü” kolunu, analizler için gerekli bütün verilerin isimlerini içermektedir. Analizlerin sağlıklı bir şekilde yapılması için bu kolon primer frekans verileri için boş bırakılmamalıdır. “Veri Türü” kolunu Sekonder ve Reaktif veriler için boş bırakılabilir.
Veri Doldurma kutusunun altında Boş Verileri Doldur kutusu seçilmişse, yazılım herhangi bir zaman aralığı için veri boşluğu belirlerse bunları seçilen Yöntem yardımıyla dolduracaktır. Eğer “Uyarıları Logla” seçilmişse, yazılım doldurulan verileri bir ünlem işareti ile belirtecektir. Doldurma Yöntemleri arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:
• Aşağıdan Yukarıya Basit (en düşük zamandan başlar ve yukarı doğru boşlukları bir alt zamandaki dolu kutunun aynısı olarak doldurur)
• Yukarıdan Aşağıya Basit (en yüksek zamandan başlar ve aşağı doğru boşlukları bir üst zamandaki dolu kutunun aynısı olarak doldurur)
• Aşağıdan Yukarıya Ortalama (en düşük zamandan başlar ve yukarı doğru boşlukları bir alt ve bir üst zamanlardaki dolu kutuların ortalaması olarak doldurur)
• Süper Basit (ilk önce Aşağıdan Yukarıya Ortalama’yı kullanır, sonra Aşağıdan Yukarıya Basit’i)
• Süper Hibrid (Yukarıdaki yöntemlerin bir bileşenini kullanır)
Raporlama kutusunda, rapor hesaplamaları ile ilgili bazı seçenekler girilebilmektedir. Eksik Veri Dosyasını Kabul Et seçili ise, yazılım veri dosyasında bir eksiklik belirlediğinde hata üretmez bunları seçilen doldurma yöntemi ile doldurarak eksikliği kapatır. Veri Setini Rapor Oluşturamama Durumunda Gönder seçili ise, veri düzensizliği nedeniyle raporların üretilemediği durumlarda bile ham veri setini gönderir ve yazılım herhangi bir hata üretmez. Tam Zaman Formatı; CSV raporlarda zamanı saniyeleri de içerecek şekilde göstermektedir Bu özellik örneğin dakikada bir veri toplandığı ve saniye bilgisinin gösterilmesinin gerekli olmadığı durumlar için kullanılabilir. Ondalık Sıfırları Doldur; verilerin ondalık hanelerini hep aynı sayıda numerik karakter içerecek şekilde sıfırlarla doldurmaktadır.
ZIP formatı; aşağıdaki seçeneklerden oluşmaktadır;
• Tek bir zip; bütün raporları tek bir ZIP dosyası altında toplayıp, tek bir dosya olarak göndermektedir.
• Ayrı ayrı zip; oluşturulan her dosyası farklı bir ZIP altında toplamakta, dosya sayısı kadar ZIP oluşturup göndermektedir.
• Toplu grup zip; tür adı kadar ZIP dosyası oluşturmakta, her bir türü farklı bir dosya altında toplamaktadır. Örneğin primer dosyaları bir ZIP altında, reaktif dosyaları ayrı bir zip altında organize edip göndermektedir.
• Grup zip ve rapor; tür adı kadar ZIP dosyası oluşturmakta, her bir türü farklı bir dosya altında toplamaktadır. Bunun yanı sıra, eğer oluşturulması seçilmiş ise Primer Frekans Kontrol Günlük Raporları da bu grup paketlerine eklenmektedir.
Bütünleştirme Sekmesi yardımıyla, farklı uçlar için toplanan veriler serbest bir biçimde tekbir dosya altında bileştirilebilmektedir. Birleştirme sırasında farklı parametreler üzerinde matematiksel işlemler gerçekleştirilebilir. Bütünleştirme, yazılım tarafından oluşturulacak CSV formatının kullanıcı tarafından kolaylıkla gerektiğinde değiştirilebilmesi amacıyla geliştiriliş FCMASTER yazılımına has bir özelliktir. Raporu talep eden birimlerin, zaman zaman rapor formatında değişiklik talep etmesi üzerine yazılıma eklenmiştir. Yazılım kaynak kodunda hiçbir değişiklik yapmadan, oluşturulan CSV formatını, başlığını, içeriğini, verilerin sırasını, vs. kullanıcı kolaylıkla değiştirebilmektedir. Hatta verilerin basit matematiksel işlemler kullanarak birleştirilmesi ve farklı veriler türetilmesi de mümkündür. Örneğin, ünitelerin MW üretimlerinin ayrı ayrı toplandığı bir durumda, çok sayıda ünite MW değeri toplanarak bütünleştirme sırasında tek bir santral MW üretim değeri elde edilebilir.
Bütünleştirme işleminin kullanılabilmesi için Bütünleştirme Aktif kutusunun seçili hale getirilmesi gerekmektedir. Oluşturulacak her bütünleştirme için DOSYA tablosuna yeni bir satır eklenmesi gerekmektedir.
Başlık Sekmesi yardımıyla kullanıcı her ham veri seti için TEİAŞ’ın isteğine uygun bir CSV başlık satırları (veri ön satırları) tasarlayabilir ve bunların her veri setinin başına eklenmesini sağlayabilir.
Ayarlar Sekmesi yardımıyla yazılımla ilgili birçok ayar gerçekleştirilebilir. Örneğin; TEİAŞ frekans değerlerini manüel olarak girmektedir ve Cumartesi, Pazar günlerinin frekansını Pazartesi günü WEB sayfasına koymaktadır. Tatil Modu’nun seçilmesi halinde, program Cumartesi ve Pazar günleri verilerini hazırlar, fakat frekans verileri olmadığından bunları TEİAŞ frekans değerleri ile bütünleştiremez ve dolayısıyla e-posta ile gönderemez. Pazartesi günü frekans verilerini indirmek için Cumartesi ve Pazar günlerine geri döner. Bu günlerin verilerini işledikten sonra Pazartesi günkü normal işleme devam eder. Bu seçenek tamamen TEİAŞ’ın Cumartesi ve Pazar günleri frekans verileri sayfasına yerleştirememesi yüzünden eklenmiştir. Bu özellik daha sonra daha da geliştirilerek, başka konulara karşı programı güçlendirecek hale getirilmiştir. Tatil Modu seçeneği aktif hale getirildiğinde, herhangi bir gün için öngörülen işlemler tamamlanamadığı takdirde, o günün kaydı “tamamlanamayan günler” tablosuna eklenmektedir. Daha sonra belirli aralıklarla tamamlanmayan günler için dosya hazırlama, gönderi ve diğer ilgili işlemler tekrar denenmekte, işlemlerin başarıyla tamamlanmasının ardından gün kaydı tablodan kaldırılmaktadır.
Frekans Data kutusuna TEİAŞ’ın Frekans verilerini yayınladığı web sayfası adresi girmelidir. Frekans Entegrasyon işlemi arzu edildiğinde, kullanıcının Frekans Entegrasyon kutucuğunu işaretlemesi gerekmektedir. Veriler internet üzerinden TEİAŞ sayfalarından okunduğundan, kullanıcının okuma zaman aşımını da (saniye cinsinden) girmesi gerekmektedir.
(Bu bilgiler http://www.teias.gov.tr/GunlukFrekansBilgileri/ adresinde yayınlanmaktadır.)
Rapor Ayarları kutusunda, kullanıcı Primer Frekans Kontrol Günlük Raporları için format seçebilir. Yazılım aşağıda listelenen format seçeneklerini desteklemektedir:
• PDF
• Excel
• Word
• Image (TIFF)
NOT: Word formatının genelde en düşük rapor boyutu ile sonuçlandığı görülmüştür.
Diğer Kaynak Sayfalar
FCMASTER Özellikleri
